Ethanol is een eenvoudig en goedkoop biologisch product en bovendien een co-product van de wijnindustrie. Recent onderzoek laat zien dat deze stof interessante effecten kan hebben op wijnstokken. Ethanol kan planten helpen om beter om te gaan met droogte en hitte, hun natuurlijke weerstand te versterken en de ontwikkeling van Botrytis te vertragen. Daarmee biedt het perspectief voor een duurzamere en weerbaardere wijnbouw, al is aanvullend praktijkonderzoek noodzakelijk.
Planten maken van nature kleine hoeveelheden ethanol aan, vooral onder stressvolle omstandigheden zoals zuurstofgebrek. Ook in druiven komt ethanol in lage concentraties voor. Nieuwe studies tonen aan dat ethanol niet alleen een co-product is van wijnmaakactiviteiten, maar ook fungeert als een signaalstof die specifieke reacties in de plant op gang brengt.
Weerbaarheid tegen droogte en hitte
Uit onderzoek bij wijnstokken blijkt dat een korte blootstelling aan ethanol vóór een periode van watertekort kan leiden tot een betere droogtetolerantie. Waarschijnlijk verlaagt de plant hierdoor eerder haar verdamping, waardoor water wordt bespaard. In wijngaardproeven leidde toediening van ethanol via irrigatie of bespuiting onder meer tot grotere bessen en een minder sterke daling van de bladwaterpotentiaal tijdens droge periodes.
Ook bij hitte kan ethanol een beschermende rol spelen. Laboratoriumonderzoek laat zien dat druivencellen na blootstelling aan zeer lage concentraties ethanol beter bestand zijn tegen hoge temperaturen. Dit effect hangt samen met de aanmaak van zogeheten heat shock-eiwitten, die cellen beschermen tijdens hittegolven. Of dit effect zich ook in de praktijk van de wijngaard bevestigt, moet nog blijken uit veldproeven.
Natuurlijke afweer
Ethanol en het afbraakproduct azijnzuur kunnen bovendien de natuurlijke afweer van planten activeren. Proeven in commerciële wijngaarden tonen aan dat ethanol de ontwikkeling van Botrytis kan beperken, wat kansen biedt om het gebruik van behandelingen te verminderen. Het effect op andere schimmelziekten wordt momenteel nog onderzocht.
Praktijk en regelgeving
Hoewel ethanol goedkoop en ruim beschikbaar is, vormt regelgeving momenteel een belangrijke drempel voor toepassing in de wijnbouw. In Europa is erkenning als basisstof nodig om het middel breed te mogen gebruiken. Dit vraagt om verdere samenwerking tussen technische instituten en landbouwkamers.
Samenvattend laat het bestaande onderzoek zien dat ethanol een interessant en duurzaam hulpmiddel kan worden voor wijnbouwers. Grootschalige praktijkproeven zijn nu nodig om toepassingen, doseringen en timing verder te verfijnen en de stap naar professioneel gebruik mogelijk te maken.
