Wijnmakers die hoopten op een versoepeling van de biologische regelgeving met de toelating van kaliumfosfonaat krijgen opnieuw nul op het rekest. De Europese Expertengroep voor Technisch Advies inzake Biologische Productie (EGTOP) heeft voor de derde keer geconcludeerd dat het gebruik van kaliumfosfonaat in de biologische wijnbouw niet verenigbaar is met de principes van biologische productie. Daarmee blijft het middel verboden in de biologische productie binnen de EU.
De beslissing volgt op een verzoek van Duitsland om kaliumfosfonaat toe te staan in de biologische wijnbouw als alternatief voor koper tegen valse meeldauw. Door extremer weer onder invloed van klimaatverandering wordt de druk van schimmels als meeldauw steeds groter, en de roep om effectievere middelen luider. Kaliumfosfonaat, een systemisch werkend middel met lage toxiciteit voor mens en dier, zou volgens sommige wijnbouwers een redmiddel kunnen zijn.
EGTOP oordeelt echter anders. Het panel van tien onafhankelijke experts is het erover eens dat het gebruik van kaliumfosfonaat onherroepelijk leidt tot residuen van fosfonzuur in druiven en wijn. “En hoewel deze residuen niet schadelijk zijn voor de gezondheid, vormen ze volgens de groep een bedreiging voor het vertrouwen van consumenten in biologische producten, is de aanwezigheid van residuen in biologische voeding een grote bedreiging voor de geloofwaardigheid van biologische producten, omdat pesticideresiduen een van de belangrijkste redenen zijn waarom consumenten kiezen voor biologisch,” klinkt het in het rapport.
Een ander zwaarwegend argument is de synthetische oorsprong van de stof. Ook al bestaan er andere pesticiden toegelaten in de biologische gewasbescherming die ook synthetisch vervaardigd worden, zoals koperfungiciden. Daarnaast zou het toelaten van kaliumfosfonaat binnen de wijnbouw de deur openzetten naar het gebruik ervan binnen andere landbouwsectoren.
De exportpositie van Europese biologische wijnen speelde eveneens een rol. Kaliumfosfonaat is in belangrijke afzetmarkten, zoals de VS en Japan, niet toegestaan in biologische productie, waardoor toelating binnen Europa zou kunnen leiden tot verlies van biologische erkenning en dus marktaandeel.
Toch is het debat allerminst gesloten. Twee van de tien experts weken af van het groepsadvies: één expert vond het middel wel passend binnen de biologische principes (mits beperkt tot wijnbouw), en één expert onthield zich van stemming. Ook onder wijnbouwers groeit het ongemak vanwege toenemende ziektedruk.
Voorlopig blijft kaliumfosfonaat dus buiten de lijsten van toegestane middelen in de biologische wijnbouw. Wijnmakers zullen het moeten blijven doen met bestaande strategieën en middelen, al is het duidelijk dat het laatste woord over effectievere én duurzame ziektebestrijding in de biologische sector nog niet is gesproken.
